مدل‌سازی بی‌هنجاری‌های گرانی بوگه و هشدار سونامی ناشی از ساختار فرورانشی منطقه مکران (مطالعه‌ موردی: منطقه بریس)

ساختار کنونی  زمین‌ساختی  و  لرزه‌خیزی بالای منطقه مکران متأثر از فرورانش رو به شمال صفحه‌ اقیانوسی نوتتیس به زیر صفحه‌ اوراسیاست. بر طبق شواهد علمی و تاریخی، گسل مکران دارای پتانسیل بسیار بالای لرزه‌خیزی و مستعد ایجاد سونامی ناشی از آن در سواحل جنوب خاوری کشورمان است. توپوگرافی، گرانی هوای آزاد و گرانی بوگه در این منطقه تغییرات برجسته‌ای را نشان می‌دهند که وابسته به تغییرات قابل ملاحظه در ساختارهای ژرف زمین هستند. مقادیر تا حدودی منفی‌تر گرانی هوای آزاد نشان می‌دهد که شیب فرورانش در  باختر  مکران بیشتر از خاور آن است. بیشتر زمین‎لرزه‌های با بزرگای بیشتر از 6 منطقه مکران  در محدوده  تغییرات مثبت به منفی گرانی هوای آزاد رخ داده‌اند که می‌توانند تا حدی پیش‌نشانگر  زمین‎لرزه‌های با بزرگای بالا باشند. مقدار گرانی بوگه از  mGal150 در پوسته اقیانوسی  دریای عمان به mGal 90-  در پوسته قاره‌ای اوراسیا می‌رسد. ژرفای موهو در دریای عمان 14 کیلومتر است و به مقدار حدود 32 کیلومتر در زیر پوسته قاره‌ای اوراسیا  می‌رسد. شیب فرورانش نیز حدود  7/5 درجه است. مطالعه و شبیه‌سازی سیلاب ناشی از سونامی با در نظر گرفتن زمین‎لرزه‌های احتمالی، اهمیت ویژه ای دارد. در این پژوهش، سیلاب سونامی‌های ناشی از زمین‎لرزه‌های احتمالی گسل مکران در سواحل استان سیستان و بلوچستان و در بندر بریس به روش عددی  شبیه‎سازی و مطالعه شده است. سناریو‌های در نظر گرفته شده برای این کار، زمین‎لرزه‌ای با بزرگای  8 ، زمین‎لرزه‌سال 1945 در پاکستان با بزرگای 5/8 و زمین‎لرزه‌فرضی  با بزرگای زمین‎لرزه‌2010 ژاپن با بزرگای 0/9 بوده‌اند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهند که بیشترین مقدار بالا آمدن آب برای منطقه با زمین‎لرزه‌با بزرگای 8 حدود 5/0 متر، برای منطقه بازمین‎لرزه‌با بزرگای 5/8 حدود 4/3 متر و برای منطقه با زمین‎لرزه‌با بزرگای 9 حدود 14 متر است. همچنین بیشترینپهنای منطقه سیلابی حدود 4/1کیلومتر و زمان رسیدن اولین امواج به ساحل حدود 22 دقیقه است. نتایج به دست آمده از این پژوهشمی‌تواند در برنامه‌ریزی برای گسترش منطقه مفید باشد.